.svg)
Emissiehandel behelst de handel in CO2-emissierechten waarbij bedrijven tot het maken van een keuze worden gedwongen: betalen voor de rechten om een bepaalde hoeveelheid CO2 uit te mogen stoten óf dat kapitaal aanwenden om te investeren in schonere productiemethoden zodat de CO2-uitstoot – blijvend – omlaaggaat. Elk jaar komen er minder emissierechten beschikbaar.
Emissiehandel is voor overheden dan ook een belangrijk marktinstrument om de uitstoot van koolstofdioxide op een kosteneffectieve manier te reduceren en zodoende internationale klimaatdoelstellingen en -afspraken te behalen.
Wereldwijd zijn er verschillende emissiehandelssystemen. Nederland doet, samen met nog 29 andere Europese landen, mee aan het Europese systeem voor emissiehandel: het European Union Emissions Trading System (EU ETS), waarin 1 emissierecht een bedrijf het recht geeft om 1 ton CO2 uit te stoten.
Het EU ETS werd in 2005 door de Europese Unie geïntroduceerd en was daarmee het eerste CO2-emissiehandelssysteem ter wereld. Het EU ETS is ook nog altijd het grootste emissiehandelssysteem dat vandaag de dag de emissies reguleert van zo’n 10.000 Europese bedrijven die samen verantwoordelijk zijn voor 45% van de CO2-uitstoot in de EU. In Nederland doen ongeveer 400 bedrijven mee aan het EU ETS. Deze deelname is verplicht voor bedrijven die bijvoorbeeld operationeel zijn in de energie-, metaal-, chemie- en luchtvaartindustrie waarbij gedacht moet worden aan bedrijven als Tata Steel, Chemelot, Shell en KLM.
Sinds de introductie is het EU ETS meermaals aangepast om de effectiviteit van het bewerkstelligen van emissiereducties te verhogen. Een belangrijke aanpassing vond bijvoorbeeld plaats in 2019 toen het Market Stability Reserve (MSR) in het leven werd geroepen. Terwijl in de jaren daarvoor – tussen 2014 en2016 – een enkele keer slechts een overschot aan emissierechten van de markt werd gehaald, wordt sinds de komst van het MSR de gehele vraag/aanbod-balans op een veel structurelere manier gemanaged; bij een surplus aan emissierechten in omloop worden er minder rechten geveild, terwijl er bij een tekort juist rechten uit het MSR kunnen worden vrijgegeven.
Het doel van de MSR was, en is, dan ook om een stabieler verloop van de prijs van emissierechten, zonder al te sterke schommelingen, te bewerkstelligen. De prijsontwikkeling van emissierechten is echter niet alleen van het aanbod, maar ook van de vraag, afhankelijk. Zo stijgt over het algemeen de emissierechtenprijs naar gelang het beter gaat met de Europese economie en bedrijven meer willen produceren (en potentieel dus meer kunnen vervuilen) en kan ook het weer van invloed zijn op zowel de vraag naar elektriciteit als naar de beschikbaarheid van hernieuwbare bronnen. Daarnaast bepalen technologische ontwikkelingen ten aanzien van bijvoorbeeld slimmere energietoepassingen en/of betere opslag, transport en beheer van schone energie, ook de financiële mogelijkheden van bedrijven voor het nemen van emissiereductiemaatregelen.
De meest recente belangrijke hervorming van het EU ETS kwamen de EU-lidstaten afgelopen december (2022) overeen, namelijk het Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) om zogeheten koolstoflekkage tegen te gaan. Oftewel: om te voorkomen dat EU-bedrijven naar landen verhuizen waar ze níet hoeven te betalen voor hun CO2-uitstoot en hun producten vervolgens – kostenbesparend – naar de EU exporteren, moet straks een importbelasting aan de Europese buitengrens worden betaald op producten als cement, ijzer, staal, aluminium, elektriciteit en kunstmest.
In onze beleggingsbenadering worden factoren als geopolitieke ontwikkelingen, technologische vooruitgang en (internationale) regelgeving dan ook altijd meegewogen en worden alle ontwikkelingen en eventuele veranderingen op besluitvormend, toezichthoudend of wetgevend gebied continu gemonitord om er, wanneer nodig, snel op te kunnen inspelen.