Cookie Instellingen

Om Topfund.nl goed te laten functioneren maken we gebruik van cookies. Lees hier meer over Privacy & cookies.

Alle cookies accepteren
sluiten
Succes niet gegarandeerd
Portret Hein Praats
Een column door
Hein Praats

Succes niet gegarandeerd

Datum:
15/7/2021
Door een vorige week aangekondigde strategieaanpassing heeft de ECB meer ruimte gecreëerd om de inflatie in de eurozone aan te jagen. Of dat ook daadwerkelijk gaat lukken, is een tweede.

President Christine Lagarde gaf vorige week het startschot voor de implementatie van een nieuw beleidskader van de ECB. Centraal daarin staat een aanpassing van de sinds 2003 ingevoerde inflatiedoelstelling van ‘onder, maar dichtbij 2%’.

Daarvoor in de plaats komt nu een symmetrische inflatiedoelstelling van 2% over de middellange termijn, waarbij aangetekend dat inflatie tijdelijk ook best hoger mag liggen. Lagarde gaf verder aan dat krachtige of aanhoudende monetaire beleidsmaatregelen zijn vereist om te voorkomen dat negatieve afwijkingen van de inflatiedoelstelling verankerd raken.

Beleid aangescherpt, retoriek niet

Hoewel er de facto dus sprake is van een aanscherping van de inflatiedoelstelling, blijft de retoriek van de ECB evenwel nog altijd vaag. Zo worden de ‘krachtige of aanhoudende monetaire beleidsmaatregelen’ niet verder gespecificeerd en is niet duidelijk hoe lang de ‘middellange termijn’ (om het doel te bereiken) of de ‘tijdelijke’ periode (waarin inflatie het doel voorbij mag schieten) zal duren.

Bovendien is nog verre van helder hoe de ECB haar doel nu precies wél denkt te gaan bereiken. Terugkijkend zijn de Europese monetaire beleidsmakers er namelijk jaren op rij niet in geslaagd om hogere inflatieniveaus te bewerkstelligen. De kerninflatie van de eurozone (exclusief de volatiele componenten voedsel, energie, tabak en alcohol) bedroeg de afgelopen tien jaar immers gemiddeld slechts 1% – niet meer dan de helft van de streefwaarde van de ECB – waarbij vanaf eind 2009 vooral de Europese staatsschuldencrisis voor deflatoire druk heeft gezorgd.

Negatieve rente niet geholpen

De ironie wil dat de ECB haar benchmark-depositorente (de rente waartegen banken hun overtollig geld overnight in bewaring kunnen geven bij de ECB) tegelijkertijd al zeven jaar onder nul heeft staan. Daarmee is de stelling dat een negatieve rente deflatie kan voorkomen en inflatie kan aanwakkeren een hersenschim gebleken. Temeer daar de gemiddelde inflatie in de vijf jaar voorafgaand aan de invoering van negatieve rentetarieven op 1,7% lag, terwijl die in de vijf jaar daarna zakte naar nog maar een schamele 0,9%. Kortom, het is evident dat er voor hogere inflatieniveaus meer nodig is dan alleen maar een (nog) negatieve(re) rentevoet.

De extra beleidsruimte die de ECB met de aangepaste inflatiedoelstelling nu officieel heeft gecreëerd, kan in ieder geval helpen. Al behoorden de omvangrijke obligatieopkoopprogramma’s, de extra liquiditeitsverschaffing aan de markt en de zogeheten ‘forward guidance’ (oftewel het verlenen van inzicht in toekomstige monetaire beleidsaanpassingen) al jaren – en sinds de coronacrisis in nog grotere mate – onofficieel tot de integrale toolkit van de ECB.

Ruimer voor langer

De meeste analisten verwachten dan ook geen echte wijziging in de handelswijze van de ECB, maar zien in de strategieverandering veeleer een vrijbrief voor het langer aanhouden van een ruim monetaire beleid en soepele marktomgeving.

Door zich nu al voor te bereiden op een eventuele continuering van monetaire stimuleringsmaatregelen, nadat het pandemie-opkoopprogramma (ter waarde van in totaal €1.850 miljard) volgend jaar afloopt, laat de ECB in ieder geval zien niet alleen maar slaafs achter de Amerikaanse Fed aan te lopen. Want ondanks dat daar de monetaire beleidsmakers eind vorig jaar hún inflatiedoelstelling wel al verruimde, filosofeert het Fed-bestuur de laatste tijd juist steeds meer over tapering, en dus over verkrapping, van het Amerikaanse monetaire beleid.

Toch moet, gegeven het uitblijven van succes gedurende de afgelopen jaren, nog maar worden afgewacht of de ECB er dit keer wel in slaagt om de inflatie dan eindelijk op te krikken. Het zal daarbij in ieder geval van groot belang zijn dat de eensgezindheid die binnen het ECB-bestuur prevaleerde ten aanzien van de strategiewijziging, ook bij de uitvoering en implementatie ervan blijft gelden. Daar zullen we volgende week, wanneer de ECB vergadert over haar aangepaste beleidsstrategie, wellicht al een eerste voorproefje van te zien krijgen…