Cookie Instellingen

Om Topfund.nl goed te laten functioneren maken we gebruik van cookies. Lees hier meer over Privacy & cookies.

Alle cookies accepteren
sluiten
Kwantitatieve verruiming tot in de eeuwigheid
Portret Hein Praats
Een column door
Hein Praats

Kwantitatieve verruiming tot in de eeuwigheid

Datum:
25/11/2019
Terwijl centrale bankiers hun extreem expansieve beleid ongebreideld voortzetten, worden de gevolgen meer en meer voel- en zichtbaar. Toch lijkt er simpelweg geen weg meer terug, vooral met het oog op de wereldwijd oplopende bedrijfsschulden, waarvoor renteverhogingen desastreus zouden zijn.

Doordat centrale banken de printbutton bijna onophoudelijk ingedrukt houden, blijven financiële markten overspoeld worden met gratis geld. Rentetarieven van nul procent (of lager) worden wereldwijd steeds meer regel dan uitzondering, terwijl groei en prijsinflatie maar niet aangewakkerd kunnen worden.

‘Japanificatie’

Daar weten ze in Japan, waar al sinds de Azië-crisis eind jaren negentig met een deflatoir bijltje wordt gehakt, alles van. In het land van de rijzende zon heeft het ultra-accommoderende monetaire beleid al decennialang weinig positief effect op de economische groei en blijft ook de inflatie op bedenkelijk lage niveaus hangen. Bijgevolg krijgen demografische factoren de overhand in de lagere groei- en inflatievooruitzichten. Vooral vergrijzing vormt hierin een belangrijke component, omdat er in plaats van geld uit te geven steeds meer wordt gespaard en opgepot als appeltje voor de dorst later.

Bedrijfsschulden lopen op

Een veel zorgelijker effect van de ultralage renteomgeving zijn de wereldwijd oplopende bedrijfsschulden. Neem de Verenigde Staten, waar de totale bedrijfsschuldpositie ten opzichte van het Bruto Binnenlands Product (BBP) is opgelopen tot ongeveer 45%. Hiermee staat deze schuldratio op het hoogste punt sinds de financiële crisis. Alleen al in de afgelopen twee jaar stegen de schulden van niet-financiële Amerikaanse bedrijven met maar liefst $1 biljoen, waarmee de totale schuldenteller momenteel op $8,7 biljoen staat. Zolang de rente laag staat en de economie voortkabbelt zal dit nog niet tot problemen leiden, maar in een stijgende renteomgeving zouden dergelijk hoge schuldenlasten niet langer beheersbaar zijn en zou het gros van de ‘leveraged’ bedrijven zwaar in de problemen komen.

Economische graadmeter?

Daarom zal er ook geen einde komen aan de ultralage renteomgeving, te meer omdat daarmee ook de prolongatie van de conjunctuurcyclus en van de hoge beurswaarderingen in gevaar zou komen. Wat dat betreft is het een publiek geheim dat centrale bankiers de stand van de beursindices (met dagelijks sneuvelende hoogterecords) steeds meer zien als de graadmeter van de economie. Hoewel dat laatste op zijn zachtst gezegd valt te betwisten, zou een flinke koersval in aandelen wel kunnen leiden tot serieus besmettingsgevaar voor de reële economie.

En dus doen centrale bankiers meer van hetzelfde en is inmiddels het punt bereikt waarop centrale banken ‘market makers’ zijn geworden in sommige marktsegmenten, zo stelde Saxobank onlangs. De Deense bank constateert dat dit voor Europese staatsobligaties al veelal het geval is. Op basis van Saxo’s berekeningen bezit de Europese Centrale Bank (ECB) ongeveer 70% van de staatsschuld van Frankrijk en circa 80% van die van Duitsland. Daarmee heeft de ECB feitelijk die markten in handen, waardoor het steeds moeilijker wordt om zich zonder gevolgen terug te trekken.

Alles wijst er dan ook op dat centrale banken geen weg terug meer zien en dat rondes van kwantitatieve verruiming een blijvend karakter krijgen. Tot in de eeuwigheid, want de gevolgen van het omkeren van ultra-expansief beleid zijn simpelweg niet te overzien. En dus blijven de geldkranen open staan met gratis geld in overvloed. Als ik echter de torenhoge aandelenwaarderingen in ogenschouw neem, zou ik als belegger toch op zoek gaan naar alternatieven, hoe schaars die ook worden…