Cookie Instellingen

Om Topfund.nl goed te laten functioneren maken we gebruik van cookies. Lees hier meer over Privacy & cookies.

Alle cookies accepteren
sluiten
Jan Modaal is straks de klos
Portret Hein Praats
Een column door
Hein Praats

Jan Modaal is straks de klos

Datum:
21/1/2020
Terwijl de beurzen zo’n beetje dagelijks nieuwe records breken, heeft het Internationaal Monetair Fonds (IMF) voor de zesde keer op rij haar wereldwijde economische vooruitzichten verlaagd. De welvaartskloof tussen de elite en ‘de rest’ wordt bovendien alleen maar groter.

Nadat het IMF in oktober haar groeiprognose voor geheel 2019 al omlaag had bijgesteld naar 2,9%, het laagste niveau sinds de financiële crisis, heeft de VN-organisatie onlangs ook haar vooruitzichten voor het wereldwijde BBP voor dit en volgend jaar verlaagd. Terwijl het IMF in oktober nog uitging van 3,4% in 2020 en 3,6% in 2021, wordt nu nog een groei van respectievelijk 3,3% en 3,4% verwacht. Hoewel dus lager dan een paar maanden geleden nog werd voorzien, betekent het wel een bescheiden opleving ten opzichte van het groeicijfer van afgelopen jaar.

De ‘roaring twenties’

Niettemin maakte IMF-voorzitter Kristalina Georgieva vorige week een vergelijking tussen de huidige wereldeconomie en die van de ‘roaring twenties’ van de vorige eeuw. Toen culmineerde een periode van economische groei en enorm gestegen aandelenkoersen in de grote krach van 1929.

In dezelfde toespraak merkte ze op dat de economische ongelijkheid tússen landen de afgelopen twintig jaar weliswaar is afgenomen, maar dat de welvaartskloof bínnen landen juist groter is geworden. Hierbij lichtte Georgieva het Verenigd Koninkrijk er specifiek uit: ‘Daar heeft de top 10% nu bijna evenveel vermogen in handen als de onderste 50%’, aldus het IMF-hoofd.

Rijken worden rijker

In diezelfde lijn constateerde Goldman Sachs begin vorig jaar ook al een enorme concentratie in het eigendom van aandelen in de Verenigde Staten, waar de rijkste 1% van de Amerikanen 50% van alle aandelen in bezit heeft en de top 10% zelfs meer dan 90%.

Wat mij betreft vooral met dank aan de Amerikaanse centrale bank, ofwel de Federal Reserve. Immers, door het al jaren ultrasoepele monetaire beleid van de Fed wordt de top van de elite alleen maar verder verrijkt, terwijl in de VS het gros van de babyboomers het zich niet kan veroorloven met pensioen te gaan, veel millenials zich geen koophuis kunnen permitteren en ‘Ordinary Joe’ steeds vaker zijn creditcardschulden niet krijgt afbetaald.

De pijn bij gewone burgers

En wie zullen er het meeste schade oplopen wanneer de lucht uiteindelijk uit de enorm opgeblazen aandelenkoersen (waarvan de waarderingen in de VS al boven die van net voor het knappen van de dotcombubbel staan) loopt? Juist, de Jan Modalen van deze wereld.

Want waar de superrijken dan weliswaar een deel van hun exorbitante winsten zullen zien verdampen, zal de echte pijn worden gevoeld door de gewone burgers, ten gevolge van onvermijdelijke massaontslagen, faillissementen, pensioenkortingen en hogere belastingen in nasleep van een flinke beurscrash.

Destabiliserende effecten al merkbaar

Sowieso leert de geschiedenis dat een groeiende kloof tussen de superrijken en de rest van de bevolking vaak leidt tot destabilisatie van de sociale orde in een land. Dergelijke dynamiek is in de wereld eigenlijk al beginnend zichtbaar in de vorm van minder tolerantie en opkomend populisme, toenemend ziekteverzuim door (vooral) burn-outverschijnselen en een stijging van het aantal daklozen, verslaafden en zelfmoordgevallen.

In de VS neemt president Trump de recordstanden van de Dow, de S&P500 en de Nasdaq als dé graadmeters van zijn succes. Als echter meer dan 90% daar helemaal niet van profiteert en bovendien vol in de vuurlinie staat wanneer het tij keert, dan mag diezelfde Trump hopen dat de grote correctie die er volgens velen aan zit te komen, niet al vóór de Amerikaanse verkiezingen in november plaatsvindt. Al zou in dat geval een wel of niet herkozen Trump voor Jan Modaal waarschijnlijk nog de minste zorg zijn.